He kaitiaki

“Ka maru koe i tōku pūreke, he kahu pītongatonga”

He tiaki, he poipoi i tētahi taiao atawhai, e uaratia ai ngā tāngata me ngā whakaaro; e hāpaitia ai te hauora, te haumaru me te noho ora; e torokaha ai ngā taura tangata

Ko te tino o te tūranga kaitiaki, he tū hei taurima, hei whakaruruhau mō ngā āhuatanga katoa o te kura. Ko tētahi aronga matua i konei, ko te tiaki, ko te hāpai i te hauora, i te haumaru, i te oranga whānui o ngā ākonga me ngā kaimahi, tae atu ki a koe anō, e pai ai tō ārahi i runga i te tūhauora. Kei te kaitiaki anō te kawenga ki te kōkuhu atu i ngā uara taketake ki roto i ngā mahi, arā, ko te aroha, te manaaki, te tiaki, te āwhina, te whanaungatanga, te whakaako, te whakapono, te ngākau harikoa, te ngākau māhaki, te whakapakari hinengaro, ā, me te whakaū i ēnei hei tāhū mō te noho ora o te ākonga. Me arotahi anō te kaitiaki ki te poipoinga o ngā taura tangata, te reo Māori me ōna tikanga, me te mātauranga Māori hei tūāpapa mō ngā tikanga whakaako, tikanga ako.

Arotahinga matua: te mana mokopuna

Whāinga: Kia hauora, kia haumaru ngā ākonga, kia pai ake tō rātou noho ora

Kawenga kaitātaki:

  • ko te mahi kia haumaru, kia wairua atawhai, kia āhuru, kia hauora anō te taiao e whakaakona ai ngā ākonga katoa
  • ko te mahi kia ea katoa ngā kawenga taha ture, kia takoto anō ngā kaupapa-here mō te whakatutuki, te aroturuki me te arotake i ngā tikanga hauora, haumaru
  • kia taunga ngā kaimahi katoa ki ngā tikanga mō te tiaki i ngā mokopuna, tae atu ki te noho hauora me te noho haumaru

Arotahinga matua: te mana wairua

Whāinga: Kia mau tonu, kia pai ake te noho ora o ngā ākonga, o ngā kaimahi me ngā whānau i runga anō i te ū ki ngā uara taketake

Kawenga kaitātaki:

  • kia takoto he taiao ka tautoko, ka whakapai ake i te noho ora o ngā ākonga
  • ko te tiaki, ko te whakapūmau i te noho ora o ngā ākonga
  • ko te tiaki i a koe anō, ko te whai kia noho ora koe, e taea ai e koe ngā kawenga o te kaitātaki te pīkau
  • ko te hanga i tētahi taiao e hāpai ana i ngā uara taketake o te hapori o te kura

Arotahinga matua: te mana tangata

Whāinga: Kia tiakina, kia whakapūmautia tētahi taiao poipoi, taiao āhuru, e torokaha ai, e kaingākautia ai ngā taura tangata, e whakanuia ai ngā whakaaro

Kawenga kaitātaki:

  • ko te āta whakaatu i te atawhai, i te whakaae kia whakapā te tangata ki a koe, me te ngākau tuwhera
  • ko te whakaatu i te whakaaro nui me te whakapono ki ngā ākonga, ngā kaimahi me ngā whānau
  • ko te whai kia noho tapu tonu ngā kōrero e tika ana kia noho tapu

Arotahinga matua: te mana reo

Whāinga: Kia tiakina, kia whakakahangia ake te reo Māori, mā te kawe i ngā rautaki whakaako tuawhiti e tino kaha ai te tupu haere o te reo Māori o ngā ākonga

Kawenga kaitātaki:

  • ko te whai kia matatau tonu, kia māia anō ngā pouako ki te whakaako ki te reo Māori
  • ko te whai kia whakaata ngā rauemi i ngā whāinga ako mātāmua o te whakaakoranga reo tuawhiti tonu
  • ko te hāpai i ngā kaupapa-here whakatū kaimahi e noho tiketike mai ai ngā pūkenga reo Māori me te hiahia whakapau kaha ki te reo Māori
  • ko te whakatītina i ngā ākonga me te whai kia pārekareka ki a rātou te ako i te reo Māori

Arotahinga matua: te mana tikanga

Whāinga: Kia whakapūmautia, kia kawea ake, kia kaingākautia, kia whakaorangia ake ngā tikanga Māori

Kawenga kaitātaki:

  • ko te whakapau kaha kia whāia ngā tikanga Māori e tika ana i roto i ngā mahi katoa o te kura
  • ko te whakaae kia noho ngā kōrero mana whenua hei tino wāhanga o ngā mahi ako
  • ko te pīkau i tētahi wāhi nui o ngā mahi whakaora ake i ngā tikanga

Arotahinga matua: te mana mātauranga

Whāinga: Kia whakapūmautia, kia tiakina te mātauranga Māori hei tūāpapa mō te whakaako me te ako

Kawenga kaitātaki:

  • ko te mahi kia noho mai ngā uara, ngā mātauranga me ngā pūkenga o te mātauranga Māori hei tūāpapa mō ngā kaupapa whakaako, kaupapa ako
  • ko te akiaki kia mau tonu, kia tiakina, kia whakatupuria anō hoki te mātauranga Māori

Arotahinga matua: te mana ā-kura

Whāinga: Kia tiakina te mana o te kura, mā te poipoi i tētahi ahurea ngaio e whakamau ana kia eke ngā ākonga ki ngā taumata, kia angitu rātou

Kawenga kaitātaki:

  • ko te ārahi i te tārainga me te whakatinanatanga o ngā kaupapa e tutuki ai ngā hiahia, ngā whāinga me ngā tūmanako taha mātauranga o ngā ākonga
  • ko te whakaae he wāhi nui kei ngā whānau me ngā iwi i roto i te tārainga, te whakatutukinga me te arotakenga o ngā kaupapa whakaako, kaupapa ako

Tell a colleague | Back to top